Көкөмерен, Бунге көкөмерени (Зизифора Бунге, Ziziphora bungeina)

уруулары – Lamiaceae

Бийиктиги 20–50 см болгон жыты буркураган жарым бадал. Тамыр сабагы жыгачтай, ийри, тамыры да жыгачтай. Сабактары көп, узундугу – 12-30см, катуураак, жөнөкөй же бутактанган, бетинде көптөгөн ийилген кыска артка кеткен чачтары бар. Жалбырактары ичке ланцеттей, ланцеттүү же жумуртка-ланцеттүү, эки жагы тең ичкерет, учундагылары ичке, жалаңач. Жалбырактарында чекиттей бездер болот; саптарын көптөгөн түктөр баскан. Гүл жан жалбырагы сабагындагыларына караганда майдараак. Сабактын же бутактардын учундагы топ гүлдөрү баштуу, көбүнчө жарым шар сымал, рыхловатые, көп гүлдүү эмес; гүл сабактары кыска же узун; чөйчөкчөсү кыска жана ичке, түк баскандыктан буурул, анда көзгө көрүнүп турган чекиттей безчелери бар, анын тиштери учтуу, гүлдөгөн кезде чыгып турат. Тажычасы чөйчөкчөсүнө караганда 1,5 эсе узун, мала кызыл, чөйчөкчөсүнөн үтүк бир аз чыгып турат. Мөмөсү кургак, бир уруктуу төрт жаңгакчадан турат. Июль-августта гүлдөйт.

Таштуу жерлерде, тоонун бетинде, талааларда өсөт. Алтай крайларында, Балхаштын айланасында, Тянь-Шань тоолорунда, Памиро-Алтайда, Копет-Дагда көп таралган.

Өсүмдүктө эфир майы (1,2-2,5%) бар. Анын курамына пулегон, пинен, ментон ж.б. кирет.

Гүлдөгөн кезинде жалбырактары менен гүлдөрүнүн буркураган жыты, керемет даамы бар. Аларды кургаган материалдын арасына салса да жыты, даамы өзгөрүлбөйт. Жалбырактары менен ичке сабактары балык туздагандай пайдаланылат.

Содержание книги:

Статьи и книги по теме: