Ак акация (Акация белая, Robinia psendoacacia L)

Чанактуулар уруусу
Жайылган шагы болгон, узундугу 30м-ге жеткен дарак. Кабыгы жарылган, боз же күрөң түстө. Дарактын бутактары тикендүү. Жалбырактары – түгөйсүз канаттай «жалпы жалбырак саптын учунда түгөйсүз, бир жалбырагы болгон канат сыяктуу), 4-10 түгөйлүү каптал жалбырактары бар, алар башкы жалбырак саптын эки жагында анын негизинен учуна чейин канат сыяктуу жайгашкан татаал жалбырактар.
Тамыр системасы терең жайылган. Тамырында бактериялары бар түймөктөрү болот. Ал түймөктөр атмосфералык азотту топтоп, топуракты байытат. Гүлдөрү-огу боюнча бир гана симметриялык сызыкты жүргүзүү менен аны эки бирдей бөлүктөргө бөлүүгө боло турган гүлдөр, ак же ак-мала-кызгылт түстө. Мөмөсү –чанак. Уругу – ичке бөйрөк сымал, күрөң, жылма. Май – июнда гүлдөйт. Мөмөсү сентябрь-октябрда бышат. Тез өсүүчү, кургакчылыкка туруштук берүүчү түр. Культурада бардык жерде жайылган. Өлкөсү – Түндүк Америка. Гүлдөрүндө гликозиддер (робинин, акациин, интигенин ж.б.), эфир майы; кыртышы менен сөңгөгүндө – таниддер (2,2 -7,2 жана 3,4-4%), кыртышында – май, фитостерин,, крытышы менен мөмөсүндө – уулу протеид – робин.
Эфир майында индол, гелиотропин, бензилалкоголь, линалоол жана α-терпинеол бар. Эфир майы ачык чаргыч коюураак масса, жыты жагымдуу, акациянын жытындай аңкыйт. Уругундагы майдын өлчөмү 15%-ке жетет.
Акациянын эфир майы тамак жана парфюмер өнөр жайында колдонулат. Ак акациянын гүлдөрү ийлөөчү жана спазмга каршы каражат катары көптөн бери колдонулуп келген. Ошондой эле гүлдөрүнүн сезгенүүгө каршы, какырык чыгаруучу касиеттери бар. Ак акация бактарда, парктарда кооз өсүмдүк катары кеңири пайдаланылат.

Содержание книги:

Статьи и книги по теме: